ابزارهای دوزبانگی
کدام کارتون ها مناسب پرورش کودک دوزبانه هستند؟
کارتونی که هم از لحاظ غنای واژگانی و هم از لحاظ طبقه بندی سنی مناسب باشد.
دلیل این که کودک در روش دوزبانه شدن، نباید کارتون دوبله فارسی ببیند چیست؟
علتش خیلی ساده است. بچه های ایران، زبان غالبشون فارسیه و وقتی که کارتون دوبله فارسی براشون میگذاریم درک و فهمش خیلی خیلی راحته و اگر که بچه ها با پدیده دوبله آشنا بشوند دیگه وقتی کارتون هایی را به زبان اصلی پخش کنیم اینها مقاومت میکنند که برای چی ما باید اینها را ببینیم وقتی که نسخه ای ازش وجود دارد که به زبان خودمون صحبت میکند. خب همون ها را برایم بگذارید و از همه بدتر، گذاشتن یک کارتون به دو زبان هست. مثلا من کارتونی را برای فرزندم دوبله فارسی گذاشته باشم بعد چند ماه بیام همون کارتون را به زبان دیگری بگذارم این خیلی اعصاب بچه را خرد میکنه که چرا اینها اینطوری صحبت میکنند.
آیا این کارتون ها با فرهنگ ما مغایرت داره؟
قطعا فراگیری زبان های کشورهای دیگر از آشنا شدن با فرهنگ اون کشور جدایی ناپذیره و طبیعتا بچه های دوزبانه ما کاملا با مفاهیمی مثل کریسمس و هالوین و ولنتاین و ... آشنا میشوند.
ولی مجموعه کندوکیدز در انتخاب کارتون های موسسه از نظر اخلاقی و تربیتی خیلی بیشتر از والدین حساسیت دارند و صرفاً هر کارتون انگلیسی (جدا از بحث غنای زبانی و لهجه نیتیو داشتن و موزیکال صرف نبودن و آموزش مستقیم نبودن) را وارد مجموعه نمیکنند. در واقع کارتون های موسسه از بهترین و سالمترین کارتونهای انگلیسی موجود هستند.
خانواده های ایرانی برای تقویت و پررنگ کردن فرهنگ و آداب و رسوم دینی و مذهبی خودشون برای کودکانشون باید کوشا باشند و مناسبتهای ملی، مذهبی خودمون را برای کودکشون جا بیندازند. مثل نوروز، سفره هفت سین، یلدا، چهارشنبه سوری و ...
کودکم به کارتون های انگلیسی که فارسیشو قبلاً دیده، بیشتر علاقه نشون میده. چیکار کنم؟
هرگز به هیچ عنوان بچه ها نباید کارتونی را که حتی یک قسمتش را به زبان فارسی دیدند، اونو به انگلیسی ببینند! ما موردهایی داشتیم که خدمت مادرگرامی این بچه ها گفتیم که اینکاررا نکنید. گفتند که مثلا فرزند ما سگهای نگهبان راخیلی دوست داره اون را بهمون بدید گفتیم سگهای نگهبان مجموعه خوب وجذابی هست برای بچه ها ولی چون فرزند شما فارسیش را دیده دیگه منتفی هست و دیگه نباید ببینه و گفتند که برای چی و گفتیم که خوب شما خودتون حتی وقتی صدای دوبلور یک سریال خارجی دوبله شده به فارسی عوض میشه و یک دوبلور دیگه میاد بجاش صحبت میکنه تا چند هفته اعصابتون خرده
تا چند قسمت! تا اینکه صدای اون دوبلور قبلی یادتون بره ودیکه عادت کنید به صدای دوبلور جدید. چطور انتظار دارید فرزندتون وقتی کارتونی را داره به زبان مادری میبینه حتی یک قسمتش را دیده باشه بعد شمابیایید و به زبان خارجی که فرزندتون تسلط چندانی بهش نداره تسلطش کمتر از زبان مادری هست یا صفر هست میگذارید ایشون نگه چرا این اینطوری حرف میزنه خب میگه چرا من نمیفهمم چرا نباید همون مدلش که مثل خودمون حرف میزنه بگذاریم ومدلی بگذاریم که مثل خودمون حرف نمیزنه واینها بچه ها را با پدیده دوبله اشنا میکنه و ذهن بچه ها را شدیدا در گیر میکنه.
همین امروز یکی از مادران عزیز پیام دادند و گفته بودند که همین مجموعه پاوپاترول (سگهای نگهبان) این را بما گفته بودند فرزندشون یکی دو قسمت دیده ما هم گفتیم اشکالی نداره البته اولش ما نمیگیم اشکالی نداره ما میگیم اشکال داره. بعددوباره خود مادران اصرار میکنند میگیم خیلی خوب.
اماحالا فرزند ایشون همین یکی دوقسمت را هم که فارسی اش را دیده بودند وقتی که الان مادر زحمت کشیده برای فرزندش مجموعه انگلیسی گذاشته فرزندشون داره اعتراض میکنه که چرا این کارتونها را ما باید ببینیم چرا اونی که مثل خودمون حرف میزنه را نبینیم من میدونم، این مدلش وجود داره که مثل خودمون حرف میزنه.
بنابراین به هیچ عنوان حتی اگر فرزندتون کارتونی را حتی یک قسمتش را به زبان فارسی دیده باشه دیگه اون کارتون را به زبان اصلی برای فرزندتون تهیه نفرمایید.
آیا فقط از طریق فایل های صوتی، کودک می تواند زبانی را فرا بگیرد؟
فرض كنيد بچه اي از بدو تولد تا ده سالگي فايل هاي صوتي قصه و لالايي و ترانه كودكانه تقريبا شبانه روز در گوشش روشن باشه
آيا اين بچه انگليسي رو ياد مي گيره؟
مثلا ده سالگي بره امريكا مي تونه حرف بزنه؟
اگر از فايل صوتي اصلي شنيده باشه ممكنه طوطي وار صدها شعر مثل شعر ba ba black sheep رو حفظ شده باشه و اين براي لهجه و Listening خوبه. اما از كجا مي تونه بفهمه كلمه sheep به چي دلالت مي كنه؟
به بچه سه ساله سوره هاي كوچك قرآن رو ياد مي دن و اون حفظ مي شه
مثلا قل هو الله احد
آيا بچه مي فهمه قل يعني چي يا احد چيه؟
البته كه نه!
پس بچه با صوت خالي زبان ياد نمي گيره. اگر فرزندتون رو به مهد به اصطلاح دوزبانه فرستاديد و بعد از مدتي ديديد كه شعر انگليسي از حفظ مي خونه فكر نكنيد زبان ياد گرفته فقط اگر از فايل زبان اصلي شنيده باشه براي لهجش خوبه و اگر مربي يا مادر و پدری که لهجه خوبی ندارن براش خونده باشن، به هيچ دردي نمي خوره.
پخش کارتون در خانواده های چند فرزندی چگونه است؟ رده سنی و طبقه بندی کارتون ها رو چگونه میشه رعایت کرد؟
این مسئله که هر بچه ای باید کارتون طبقه بندی شده مناسب سن خودش رو ببینه، خوب یک صحبت درست و علمی و رعایت استاندارد است. اما آیا خانواده های چند بچه ای که اختلاف سنی بین فرزندان شان هست، می توانند همه محتواهای فرهنگی. که توی خونشون پخش میشه رو فیلتر کنند و طبقه بندی سنی کنند آیا اگر برنامه پرورش کودک دوزبانه ی ما نبود. آیا شما می توانستید همون برنامه های شبکه پویا یا جم جونیور یا دی وی دی های فارسی رو طبقه بندی سنی شان را رعایت کنید، آیا وقتی که بچه بزرگ تر میره تو و مدرسه حرف زشتی رو یاد میگیره میاد توی خونه در حضور این کوچولو میزنه خوب این حرف زشت درسته که حرف زشت زشته اما ممکن گروه سنی هم خیلی مهم باشه و برای گروه سنی خیلی نامناسب تر باشه آیا میشه جلوی این رو گرفت واقعیتش اینه که ما وقتی که یه خانواده چند بچه ای داریم، فقط بحث کارتون های زبان دوم نیست. هرگونه محتوای فرهنگی که وارد این خانواده میشه تا حد زیادی قابل فیلتر شدن مثلاً برای فرزند کوچک نیست، قابل تفکیک سنی استاندارد و جداگانه برای هر یک از بچه ها نیست و این طبیعیه، خانوادههای چند بچه ای نمی توانند تفکیک سنی را آنگونه که باید و شاید رعایت کنند.
حالا سعی شما باید بر این باشه که برنامههایی که برای فرزند بزرگ تون میزارید بد آموزی یا مثلاً صحنه های ترسناک یا حرکات اکشن برای فرزند کوچک تون نداشته باشد، در حدی که خدایی نکرده خطرناک باشه، حالا اینکه یک کارتون از لحاظ سطح درک بالاتر از درک یه بچه کوچولو باشه قابل تحمله، اما مراقب باشید که مسئله نامناسب و خطر سازی برای فرزند کوچکتان در محتوا های فرهنگی که فرزند بزرگ تون استفاده میکنه چه کارتون زبان دوم باشه چه هر چیز دیگه ای وجود نداشته باشد.
اگر کودک به کارتون اون زبان بی اعتنایی کرد یا حتی ازمون خواست که خاموش کنیم یا کارتون فارسی بزاریم، تکلیف چیست؟
مادرهای عزیز فراموش نكنيد كه بچه های حدود دو سال به بالا اگر گوششون به زبان دوم عادت نداشته باشه ممكنه به كارتون اون زبان بي اعتنايي كنن يا حتي ازشما بخوان كه خاموش كنيد و يا كارتون فارسي بذارين.
در چنين مواقعي نبايد با بچه مبارزه كرد. حتي نبايد ازش خواست كه كارتون رو نگاه كنه.
اگر فقط بي اعتنايي مي كنه و نگاه نمي كنه بذارين روشن بمونه تا ناخواسته صداش به گوشش بخوره و بعد از هفته ها گوشش عادت كنه و به ميل خودش نگاه كنه
اگر اعتراض مي كنه و مي خواد خاموش كنيد سريع و بدون چك و چونه اين كارو انجام بدين اما با صبر و پشتكار هر روز نيم ساعت قبل از زماني كه تخمين مي زنيد صبح و عصر از خواب بيدار مي شه روشن كنيد تا زماني كه بيدار بشه و بعد از چند دقيقه بخواد كه خاموش كنيد.
اگر چند هفته اين روش رو ادامه بدين گوشش عادت مي كنه و اندک اندک اعتراض تبديل به بي اعتنايي مي شه
همين كه كارتون زبان دوم روشن باشه و بچه حتي بي اعتنايي كنه و بره توي اتاقش و مشغول بازي و برفرض فارسي حرف زدن با خودش هم بشه خوبه ،چون خواه ناخواه گوشش جذب مي كنه پس هم گوشش به اين زبان آشنا مي شه و هم براي لهجش مفيده و به مرور زمان توجه و نگاه كردن و علاقش هم بيشتر مي شه
هرگز نبايد بچه دست شما رو بخونه و متوجه بشه كه شما دوست دارين كه اون اين كارتون ها رو ببينه! اين كار نتيجه عكس مي دهد. بنابر اين هرگز ازش نخواهيد كه فلان كارتون رو ببينه يا به فلان صحنه توجه كنه!
پس اگر دنبال پروش کودک دوزبانه هستیم بايد با صبوري و سياست، كاري كنيم كه به مرور زمان، اعتراض تبديل به بي اعتنايي و بي اعتنايي تبديل به توجه بشه.
انجام اين روش خود يك تمرين صبوري و پشتكار براي شما هم هست چون افراد صبور و در عين حال با پشتكار در زندگي خانوادگي و شغلي، موفق تر از افراد بي طاقت هستند!! جمع بندی اینکه ما برنامه کارتون زبان اصلی گزاشتن رو وارد زندگیمون میکنیم و جایگزین کارتون های پویا،ماهواره و دوبله فارسی میکنیم بدون داشتن این باور اشتباه که اول بزار ببینم بچم دوست داره؟!میبینه؟!
فراموش نکنید ما داریم یه برنامه دراز مدت با هدف رو دنبال میکنیم و وارد زندگیمون میکنیم پس عدم علاقه بچه به کارتون ها در ابتدای شروع، نباید مارو از رسیدن هدفمون بازدارد.
کودکم به تماشای کارتون های فارسی خیلی علاقه نشون میده، چیکار کنم؟
عزیزانم با سیاست و بمرور کارتون فارسی رو حذف کنید. هیچ فشار و اجباری نباید در کار باشه چرا که کودک با لجبازی اصرار به دیدن کارتون فارسی داره و نسبت به کارتون انگلیسی طبعا مقاومت نشون میده. خودتون رو جای فرزندتون بگذارید؟ دوست دارید با شما این کار رو بکنن؟ پس یکدفعه و یکباره اونو از علایقش جدا نکنید ممکنه این کار چند ماه طول بکشه، مشکلی نیست، مهم اینه که کودک از لحاظ روحی آسیب نبینه و بدون فشار قراره در معرض زبان دوم باشه. حذف یکباره کارتون های فارسی که مورد علاقه فرزندتون هست و در منگنه قرار دادن اون جهت تماشای کارتون های انگلیسی ممکنه باعث بشه هیچ وقت کودک در این مسیر قرار نگیره و با شما همکاری نکنه اما با سیاست رفتار کردن شما ارزش این رو داره که شما در این راه صبور باشید و به هدفتون برسید
آیا تند صحبت کردن شخصیت کارتون ها باعث میشه کودک کارتون ها رو متوجه نشه؟ آیا اون کارتون به درد نمی خوره یا کارکرد مناسب نداره؟
در پاسخ به دوستانی كه فكر مى كنند اگر شخصيت هاى كارتونى تند صحبت كند کودک (زبان آموز) كارتون ها رو متوجه نميشه و يا مثلا با نو زبان آموز در ابتدا مى بايست آروم صحبت كرد. بايد گفت كه زبان آموز خردسال جملات زبان مقصد رو عموما به صورت تركيبى كلى از واژگان كه از كنار هم گذاشته شدن چند كلمه كه در كنار هم (يك) مفهوم رو بيان مى كند (و يا به ديگر گفته Lexical chunks) دريافت مى كند نه اينكه ابتدا جمله رو به تك تك لغات قسمت بندى و پيش از درك مفهوم جمله كلمات رو ترجمه كند. رويكرد بكر و دست نخورده ى خردسال به مقوله ى (ياد گرفتن) زبان، حتى در فرآيند فراگيرى زبان مادرى، به طور طبيعى همان رويكرد "Whole language" هستش يعنى كودك به طور طبيعى و ناخودآگاه در رويارويى با زبان، تاكيد و تمركزش روى "معنا" ى كلى جملات هستش نه رمزگشايى از تك تك كلمات و بعد كنار هم چيدن اونها به منظور دريافت معنا.
پس مطمئن باشید تحلیل ذهن کودک با ما متفاوت هست.
اجازه دهید کودکان با خیال راحت کارتون ها را تماشا کنند.
فرآیند فراگیری زبان از طریق کارتون ها چگونه است؟
به پروسه فراگیری زبان مادری توجه کنید !
بچه های ما وقتی به دنیا میان چطوری زبان مادری رو یاد میگیرن؟ از قبل از تولد که توی نهادشون گذاشته نشده ! در محیط و با دیدن و شنیدن صحبتهای پدر ومادر و اطرافیان،
هرروز و هرروز، بدون کلاس رفتن! و عرض سه چهار سال بطور کامل یاد میگیرن به زبان مادری مسلط میشن. دقیقا مثل یک نوزاد که تازه به دنیا میاد و در معرض دیالوگهای پدر و مادر قرار می گیره و تا دو یا سه سالگی زبان رو یاد می گیره و مکالمه می کنه و البته سنین حساس و طلایی زبان آموزی کودکان هم خیلی مهمه و در معرض هر زبان و هرچند زبان باشن اون زبانو یاد میگیرن.
حالا ما با کارتون این محیطو ایجاد میکنیم. انگار روزانه سه چهار ساعت فرزندتونو داخل یک خانواده انگلیسی زبان میذارین و اون هرروز شاهد مکالمات اون شخصیتها هست،حتی با این تفاوت که فضا بسیار کودکانه هست و کودکان ارتباط عاطفی و تخیلی با شخصیتها برقرار می کنن و توی تخیلشون تلاش میکنن با زبان اون شخصیت باهاش ارتباط برقرار کنن. بمدت سه چهارسال،هرروز و هرروز، و بعداز سه چهارسال کاملا اون زبانو میفهمه.
چرا آموزش زبان انگلیسی با کارتون پیشنهاد می شود؟
- گوینده های کارتون ها کاملاً واضح صحبت می کنند و کلمات را به خوبی تلفظ می کنند تا درک مطالب برای اکثریت آسان باشد.
- اکثر مجموعه های کارتونی، کلمات، عبارات و حتی ساختارهای جملات را تکرار می کنند که در یادگیری کودکان بسیار مفید است.
- بسیاری از کارتون های مخصوص کودکان روی تعاملات اجنماعی تمرکز دارند. بنابر این عبارت ها و مکالمات واقعی را در کارتون ها می شنوید.
- در کارتون های مخصوص کودکان، از کلمات بسیار ساده استفاده می شود تا زبان آموزان تازه کار، راحت تر متوجه شوند. در عین حال، کلمات جدید و پیشرفته تر نیز برای استفاده زبان آموزان سطج بالاتر به کار می رود.
- قسمت های مجموعه های کارتونی معمولاً کوتاه هستند(کمتر از دقیقه) که باعث کمتر خسته شدن کودکان می شود.
- اگر به دنبال یک روش سرگرم کننده برای یادگیری زبان هستید، کارتون یکی از بهترین گزینه هاست.
نحوه استفاده از پکیج کارتون ها چگونه است؟
اول این نکته رو بگم که از هر زمانی که یک پکیج رو تهیه کردین تا هر وقت که کودکتون به مجموعه ها علاقه داره میتونید از پکیج استفاده کنید و اگر میگیم که مدت استفاده هر پکیج برای یک سال است، بدین معنی نیست که بعد از یکسال کارتون ها منقضی و بلا استفاده میشن. خیر! بلکه مطمئناً در عرض یک سال کودک به اندازه کافی از کارتون ها استفاده کرده و طبعاً خسته میشه از کارتون ها و بنابراین باید مجموعه ها و پکیج جدید، جایگزین بشه وگرنه کارتون ها رو همیشه و در هر زمان که کودک اراده کنه باز هم میتونه ببینه. پس مدت استفاده هر پکیج و کارتون به کودک بر می گرده و ممکنه برای کودکی مخصوصاً بالای سه و چهار سال ، این مدت شش ماه و نه ماه و ... باشه و برای دیگری، یک سال!
استفاده از کارتون ها ترتیب خاصی نداره . معمولاً برای بچه های کوچک تر از یک مجموعه موزیکال جهت جذب کودک استفاده می کنند و در کنارش کم کم از غیر موزیکال با مکالمات کوتاه و روان استفاده می کنند. دقت کنید که اصرار بر پخش فقط کارتون های موزیکال به صِرف این که کودک دوست داره، نداشته باشید. چون ممکنه کودک به دیدن موزیکال ها عادت کنه و به علت جذابیتی که این نوع مجموعه ها دارند از دیدن و توجه به مجموعه های غیر موزیکال خودداری کنه. ضمن این که هیچ کودکی با مجموعه ی موزیکال، دوزبانه نمی شود.
پس از یکی دو سری کارتون بنا به علاقه کودک شروع و مدتی برایش تکرار کنید. این مدت میتونه چندین هفته تا چند ماه باشه. بستگی به کودک داره. بچه ها مخصوصاً سنین پایین، تکرار رو دوست دارن و از دیدن کارتون های تکراری خسته نمیشن و از قضا خیلی هم خوششون میاد، چون میتونن ادامه داستان رو در ذهنشون حدس بزنن و این براشون خوشاینده. در ضمن، تکرار در این متد بسیار عالیه و به روند کار، کمک شایانی می کنه. هرگاه احساس کردید کودک از تماشای مجموعه ای خسته شده، می بایست مجموعه جدیدی رو جایگزین کنید و تنها راه جلوگیری از عدم علاقه مندی کودک به کارتون ها، تنوع کارتونی است. یعنی باید همیشه چند مجموعه در دسترس داشته باشید که اگر کودک علاقه ای به دیدنشون نداشت و مخالفت کرد، مجموعه دیگری رو جایگزین کنید و دلسرد نشید.
بچه های بزرگتر، معمولاً بالای سه و چهار سال، زودتر از کارتون ها خسته میشن و باید طبق علاقه واسشون پخش کرد و تماشای کارتون با هیچ فشاری نباید همراه باشه.
لطفاً وسواس زیادی در پخش کارتون به خرج ندید و نگذارید کودک متوجه بشه که زبان کارتون ها فرق می کنه و کودک قراره چیزی یاد بگیره و پخش کارتون صرفاً جنبه سرگرمی داشته باشه. مثل قبل که کارتون میدید.