کتاب آفات و بیماری های مهم پسته و مدیریت مبارزه با آن ها

 مختصری از کتاب:

پسته Pistacia vera L.، به نام طلاي سبز مهمترين محصول کشاورزي صادراتي ايران است که حدود نيمي از آن بصورت خشکبار به ساير کشورها صادر مي شود و ايران به عنوان اولين توليد کننده و صادرکننده پسته در جهان مطرح است. در سه دهه گذشته بيشترين سهم صادرات غيرنفتي کشور وايسته به پسته بوده و هم اکنون حدود 55 درصد از توليد و بيش از 60 درصد از صادرات جهاني پسته در اختيار کشور ايران است.

بر اساس آمار سال 80-79 زراعي، استان يزد با بيش از 33000 هکتار باغ هاي بارور و غيربارور، بعد از استان کرمان در جايگاه دومين توليد کننده پسته کشور با توليد 81/12 درصد، قرار دارد.

شهرستان اردکان به لحاظ وسعت سطح زير کشت، قدمت کشت و تنوع ژنتيکي ارقام پسته در کشور و استان حائز اهميت است. بنابراين حفظ اين کلکسيون ژنتيکي و شناسايي و معرفي عوامل خسارتزاي آن در جهت حفظ بيشتر اين کلکسيون بايستي در درجه اول اهميت قرار گيرد.

سطح زير کشت پسته اين شهرستان حدود 7هزار هکتار است که 3هزار هکتار از آن به کشتخوان هاي قديمي با ارقام غيرپيوندي و درختان با قدمت 400ساله و با شيوه کشت سنتي و 4 هزار هکتار از آن به کشتخوان هاي جديد الاحداث با ارقام غيربومي و درختان کم سن و با شيوه کشت جديد اختصاص يافته است.

کلمه پسته يک واژه ايراني و برگرفته از گويش مردم خراسان در دوران باستان است. ارزش بالاي غذايي پسته از پاره اي جهات بر بسياري از خوارکي هاي با انرژي به اثبات رسيده و به عنوان خوراکي خونساز، ميزان زيادي آهن قابل جذب براي خون دارد.

درخت پسته اهلي Pistacia vera L. گياهي نيمه گرمسيري متعلق به تيره سماق Anacardiaceae يا تيره پسته از دولپه اي ها و جداگلبرگان است. درخت پسته گياهي دوپايه، خزان کننده، به بلندي 10-2 متر و با برگ هاي مرکب 5-2 برگچه اي که در برابر خشکي، شوري آب و خاک، پايدار مي باشد. شناسايي درخت نر و ماده تنها از روي گل آنها و در فصل بهار و زمان گلدهي امکان پذير است. درخت نر در فروردين 3-2 روز زودتر از درخت ماده گل مي دهد.

جايگاه اقليمي مناسب رشد پسته، تابستان هاي گرم، طولاني و خشک و زمستان هاي نسبتا سرد است. تابستان خنک براي رسيدن مناسب مغز پسته مناسب نيست و به همين دليل کاشت پسته در چنين مناطقي توصيه نمي شود. در ضمن بالا بودن رطوبت نسبي هوا نيز در فصل رشد پسته مناسب نيست. پسته سرماي زمستان را تا 20- درجه سانتي گراد به خوبي تحمل مي کند ولي به سرماي بهاره حساس است. سرماي بهاره سبب از بين رفتن گل ها و قسمت هاي تازه روييده مي شود اين در حالي است که درخت پسته براي خارج شدن جوانه هاي آن از حالت رکود و خواب فيزيولوژيک، نياز به سرماي زير 7 درجه سانتي گراد به مدت حداقل 700 ساعت دارد. اگر نياز سرمايي پسته تامين نشود، بازشدن جوانه هاي گل و برگ در بهار عقب افتاده و ناهماهنگ خواهد شد.

جهت تامين نياز سرمايي پسته (بالاي 700 ساعت) مي توان از روغن ولک 7% و دورمکس 4%  استفاده کرد. همچنين براي مقابله با سرمازدگي ديررس بهاره از ماده پاکلوبوترازول (PBZ) در ارديبهشت به ميزان 5/0 تا 75/0 گرم ماده موثر به صورت تيمار خاکي در سايه انداز هر درخت براي تنظيم گلدهي و تاخير در گلدهي استفاده کرد.

پسته در طول دوره کشت و مراحل مختلف فرآوري، مورد حمله آفات و عوامل بيماريزاي انگلي و غير انگلي قرار مي گيرد که در اين ميان حشرات گياهخوار جايگاه ويژه اي دارند.

مهرنژاد با نگرش به پراکنش، ميزان خسارت نسبت به کل توليد و جايگاه کنوني آفات باغهاي پسته ايران، آنها را به 3 گروه تقسيم کرده است. بر اين پايه آفت گروه اول شامل آفات کليدي پسته که در سراسر پسته کاري هاي کشور حضور دارند و معمولا خسارت اقتصادي به گياه و محصول پسته وارد مي کنند. در اين گروه پسيل معمولي پسته، پروانه چوبخوار پسته و سنهاي زيان آور پسته جاي مي گيرد.

گروه دوم:  شامل حشرات و کنه هاي گياه خوار پسته، اين جانوران در قسمتي از مناطق پسته کاري اهميت دارند، به بيان ديگر در پسته کاري هاي کشور پراکندگي يکنواخت ندارند. اين جانوران گياه خوار در برخي از باغهاي پسته با جمعيت بالا زندگي مي کنند و گاهي بصورت آفات مهم بروز مي کنند. شماري از آنها در باغ هاي پير زندگي مي کنند و برخي در مناطق پسته کاري مجاور رويشگاه هاي بنه گسترش دارند.

گروه سوم: شامل آن دسته از گياهخواران است که به درختان حمله مي کنند ولي آفت عمده پسته محسوب نمي شوند. گاهي خسارت آنها در سطح محدودي از پسته کاري هاي کشور شايان توجه است.

در اين کتاب مهمترين عوامل خسارتزاي باغات پسته با تصوير و معرفي بيولوژي عامل و عواملي که بصورت طبيعي و عدم آگاهي کشاورزان سبب تشديد خسارت آنها مي شود، شناسايي و معرفي گرديده است.

از مسايل و مشکلات مديريتي باغات پسته مشکلاتي از قبيل خرده مالکي، رها شدن باغات، کوچک بودن باغات، پايين بودن سطح علمي کشاورزان، چند شغله بودن کشاورزان و عدم رسيدگي به باغات و کيفيت بد آب و خاک که در اين کتاب بررسي و راهکارهاي مناسب براي مديريت بهتر آن ارائه گرديده است.

فهرست:

پیشگفتار
مقدمه
 فصل اول – آفات مهم درختان پسته
پسيل معمولي پسته
شکل شناسي پسيل پسته
زيست شناسي پسيل پسته
مديريت مبارزه با پسيل پسته
زنجرک معمولي پسته
شکل شناسي زنجرک پسته
زيست شناسي زنجرک پسته
مديريت مبارزه با زنجرک پسته
پروانه چوبخوار پسته
شکل شناسي پروانه چوبخوار پسته
زيست شناسي پروانه چوبخوار پسته
مديريت مبارزه با پروانه چوبخوار پسته
سن هاي درختان پسته
سن سبز يکدست پسته
سن سبز خالدار پسته
سن قرمز پسته
مديريت مبارزه با سن ها
پروانه ميوه خوار پسته
مديريت مبارزه با پروانه ميوه خوار پسته
شپشک هاي درختان پسته
شپشک واوي پسته
بالشتک پسته
مديريت مبارزه با شپشک هاي پسته
سوسک سرشاخه خوار پسته
مديريت مبارزه با سوسک سرشاخه خوار پسته
زنبور مغزخوار سياه پسته
مديريت مبارزه با زنبور مغزخوار سياه پسته
 فصل دوم – بيماري هاي مهم درختان پسته
گموز پسته (شيره سياه)
مدیریت پيشگيري و درمان بیماری گموز پسته
عارضه شور خشکيدگي درختان پسته
شانکر و خشکيدگي سر شاخه ها و شاخه هاي پسته
مديريت کنترل بيماري شانکر و خشکيدگي سر شاخه هاي پسته
کپک هاي مولد آفلاتوکسين ميوه پسته
مديريت کنترل کپک هاي مولد آفلاتوکسين پسته
عارضه زردي، ریز برگی و زوال تدریجی درختان پسته
عارضه لکه پوست استخواني پسته
پیوست
معرفی محصول جدید سپیدار
نقش گچ در باغ های پسته
منابع و مؤاخذ