فلج مغزی

فلج مغزی یک اختلال مغز و اعصاب در نظر گرفته شده است که ناشی از آسیب مغزی غیر پیشرونده یا ناهنجاری است که در مغز در حال رشد اتفاق می افتد. فلج مغزی در درجه اول بر حرکات بدن و هماهنگی عضلات تاثیر گذار است.

“راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (۲۰۱۳)، ویراست پنجم، DSM-5^TM، انجمن روانپزشکی آمریکا، ترجمه یحیی سیدمحمدی، نشر روان(۱۳۹۳).“

فلج مغزی به گروهی از اختلالات گفته می شود که به روی حرکات عضلانی و هماهنگی آنها موثر است. در بسیاری از موارد، دید، شنیدار و لامسه نیز تحت تاثیر قرار می گیرند. فلج مغزی رایج ترین دلیل اشکال حرکتی در کودکی است و تقریبا ۲ تا ۳ کودک از هر ۱۰۰۰ کودک با آن درگیر می شوند.

رشد نابهنجار مغز یا آسیب در رشد مغز می تواند دلیل فلج مغزی باشد. اثر آسیب در بخشی از مغز است که مربوط به کنترل حرکات، هماهنگی و حالت بدن می باشد. فلج مغزی ممکن است قبل از تولد نوزاد، در حین تولد و یا زمان کوتاهی بعد از تولد اتفاق بی افتد. بیشتر کودکانی که با فلج مغزی متولد می شوند ممکن است علائم اختلال را تا ماه ها یا سال های ابتدایی نشان ندهند. علائم معمولا قبل از سن ۳ یا ۴ سالگی بروز می کنند. بروز علائم نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از مبتلایان به فلج مغزی ممکن است در راه رفتن و نشستن دچار مشکل شوند و برخی دیگر ممکن است و در گرفتن اشیا با مشکل مواجه شوند. علائم می توانند در طول زمان شدیدتر و یا ضعیف تر شوند.

افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است مشکلاتی دیگری مانند صرع، اشکال در ارتباط، اختلال یادگیری و از دست دادن دید را نیز داشته باشند.

بهبودی برای فلج مغزی وجود ندارد،‌ اما تشخیص اولیه و درمان می توانند تا حد زیادی کیفیت زندگی مبتلایان را بهبود بخشد.

علائم فلج مغزی می تواند خفیف تا شدید بروز کند،‌ این علائم بر اساس اینکه چه قسمتی از مغز را تحت تاثیر بیماری است، متفاوت است. اما برخی از علائم رایج به شرح زیر می باشند.

• تاخیر در رسیدن به مراحل مهمی از مهارت های حرکتی، مانند غلت خوردن، نشستن بدون کمک و یا خزیدن
• تاخیر در رشد کلامی و اشکال در حرف زدن
• ماهیچه های سفت
• صدای نابهنجار عضلانی
• لرزش و حرکات غیرارادی
• سرازیر شدن بیش از حد آب دهان و اشکال در بلع
• اشکال در راه رفتن
• تمایل استفاده از یک طرف بدن،‌ مانند گرفتن اشیا با یک دست
• مسائل نورولوژیک مانند تشنج،‌ ناتوانمندی های هوشی و نابینایی

اگر کودک شما مشکوک به فلج مغزی است، فورا به پزشک مراجعه کنید، چون تشخیص و درمان اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است.

علت فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی به علت ناهنجاری در رشد مغز یا آسیب به مغز در حال رشد رخ می دهد. معمولا آسیب به مغز قبل از تولد رخ می دهد اما می تواند در حین تولد یا سال های اول زندگی نیز به وجود آید. در بیشتر موارد، دلیل اصلی فلج مغزی شناخته شده نمی باشد. برخی از علل احتمالی را می توانید در زیر مشاهده کنید.

• فقدان رسیدن اکسیژن به مغز در طول زایمان
• زردی شدید در نوزادی
• عفونت های مادر مانند سرخک
• عفونت های مغز مانند آنسفالیت و مننژیت
• خونریزی داخلی مغز
• آسیب به سر ناشی از تصادف اتومبیل، سقوط و یا سوء استفاده از کودکان

چه کودکانی در خطر فلج مغزی هستند؟

عوامل اصلی که نوزادان را در خطر ابتلا به فلج مغزی قرار می دهد، شامل موارد زیر هستند:

• تولد نوزاد نارس
• وزن کم هنگام تولد
• دو قلو یا سه قلو بودن نوزادان
• وقتی در هنگام زایمان،‌ کودک از پا یا باسن به دنیا می آید.

درمان بیمار مبتلا به فلج مغزی چگونه است؟

هدف از درمان،‌ بهبود محدودیت ها و جلوگیری از عارضه ها می باشد. درمان ممکن است شامل کمک های حمایتی، دارویی و جراحی باشد.

کمک های حمایتی موارد زیر را شامل می شوند:

• عینک طبی
• سمعک
• ابزارهای کمکی راه رفتن
• ویلچر

داروها

داروهای ضد تشنج و شل کننده های عضلانی،‌ مانند دیازپام و دانترولن،‌ اغلب به عنوان درمان فلج مغزی استفاده می شوند. این داروها می توانند به کاهش اسپاسم و سرازیر شدن آب دهان کمک کنند.

جراحی

جراحی ممکن است جهت کاهش درد و یا بهبود حرکات صورت گیرد. همچنین برای رهایی از عضلات سفت یا تصحیح استخوان های نابهنجار ناشی از اسپاسم ها ضروری است.

درمان های دیگر

درمان های دیگر برای فلج مغزی به قرار زیر می باشد.

• گفتاردرمانی
• درمان های فیزیکی
• کاردرمانی
• مشاوره و یا روان درمانی
• خدمات مشاوره اجتماعی

چگونه می توان از بروز فلج مغزی جلوگیری کرد؟

بیشتر مسائلی که موجب بروز فلج مغزی می شوند، قابل جلوگیری نیستند. با این وجود، اگر شما باردار هستید و یا تصمیم به بارداری دارید، شما می توانید اقدامات پیشگیرانه خاصی را برای به حداقل رساندن پیچیدگی آن به کار ببندید. واکسینه شدن در برابر بیماری هایی که می تواند موجب آسیب به مغز جنین شود مانند سرخچه بسیار مهم است. مراقبت های دوران بارداری مناسب نیز الزامی است. ویزیت های منظم توسط دکتر در طول بارداری می تواند از تولد نارس کودک،‌ وزن کم هنگام تولد و عفونت، تا حد زیادی جلوگیری کند.

چشم انداز برای افراد مبتلا به فلج مغزی چگونه است؟

هیچ درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد اما شرایط می تواند به طور موثری درمان و کنترل شود. درمان های مخصوص این نوع از بیماران از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از مبتلایان ممکن است که به کمک زیادی احتیاج نداشته باشند و برخی دیگر ممکن است برای علایم بیماری به مراقبت های طولانی و همه جانبه احتیاج پیدا کنند.

صرف نظر از شدت بیماری، درمان می تواند زندگی افراد مبتلا به فلج مغزی را بهبود بخشد. موارد زیر می توانند به افراد زیادی کمک کند تا مهارت های حرکتی و توانایی ارتباطی خود را افزایش دهند.

• کمک های حمایتی
• داروها
• عمل جراحی
• درمان

برگرفته از وب سایت NHS انگلستان