کتاب ارزشیابی کیفی - توصیفی، ویژه مطالعه والدین

مختصری از کتاب:

این که واقعاً در امتحان گرفتن از بچّه‌ها، چه هدفی را دنبال می‌کنیم یا چه کسی را امتحان می‌کنیم، سؤالی است که باید ذهن والدین و معلّمان را مشغول کند. آیا به راستی دانش‌آموزی که در یک آزمون کتبی، بالاترین امتیاز را می‌آورد، همان فردی است که بیشتر به اهداف آموزش و پرورش رسیده است؟ آیا این شیوه ارزیابی از دانش‌آموزان صحیح است؟

باید بپذیریم که بسیاری از ارزش‌های خوب مانند صداقت، راستی، همکاری، اعتماد به نفس، خود رهبری، خلّاقیّت، صبر و... آن‌هایی هستند که در ارزشیابی‌ها و امتحانات قابل اندازه‌گیری نیستند، ولی والدین و معلّمان آن را به خوبی باور دارند. آیا تعلیم و تربیت یک مسابقه است که همگی دانش‌آموزان در یک زمان با سوت یا زنگ مدرسه در اول مهرماه کار را آغاز کنند و در پایان خرداد ماه که پرچم این مسابقه فرود می‌آید، برای برنده‌ها هورا بکشیم و دست آنان را بالا ببریم و قبولی و برنده شدن آنان را اعلام کنیم؟ حقیقت این است که ما والدین و معلّمان آغازگر یادگیری هستیم؛ نه ختم کننده‌ی آن، چون عشق و کنجکاوی از آغاز تا دم مرگ او را رها نمی‌کند. ما والدینی هستیم که در این مسیر باید با آن‌ها بدویم؛ با آن‌ها  نفس نفس بزنیم؛ به آن‌ها یاد بدهیم در این مسابقه به هنگام تشنگی آب بخورند؛ باید به آن‌ها ياد بدهیم که از موانع این مسابقه بپرند. وظیفه ما این است که در این مسابقه، نقاط قوّت و ضعف‌های آن‌ها را شناسایی کنیم تا خود آن‌ها نیز بدانند چه کمکی را لازم دارند. وظیفه ما رساندن آن‌ها به خطّ پایان نیست، چون ما مسلماً نیستیم یا توان آن را نداریم که این خدمت را انجام دهیم، پس تکلیف ما این است که در آن‌ها اعتماد به نفس ایجاد کنیم تا دونده‌های این مسابقه‌ی بزرگ، همواره توان دویدن را در خود حفظ کنند، باید وحشت نرسیدن به خط پایان در یک زمان خاص و محدود را از آن‌ها دور کنیم. وظیفه‌ی ما این است که این نگرش را ایجاد کنیم که برای پیروزی دراین مسابقه باید ضمن احترام به فردیّت، به برنده شدن گروهی نیز توجّه کنیم. باید این باوردر فرزندانمان ایجاد شود که پیروزی و نجات و برنده شدن همه‌ی آن‌ها مهم است.

همه‌ی ما عمیقاً باور داریم که هر دانش‌آموز قابلیّت رشد و یادگیری را دارد، امّا سرعت این رشد و یادگیری یکسان نیست. ما باید فرزند خود را بشناسیم؛ به او اعتماد به نفس بدهیم و در مسیر یادگیری، او را ارزیابی کنیم و ضعف‌ها و قوّت‌های او را بیان کنیم و راه کارهای مناسب در اختیارش بگذاریم تا مسیر را بهتر بپیماید. پس نمی‌توان این وظیفه را به پایان هر دوره‌ی آموزشی، در یک زمان محدود و فقط هنگام امتحان  واگذار کرد. آن چه در پی آن هستیم آن است که اضطراب و ترس و ندانستن و نتوانستن از وجود دانش‌آموزان برداشته شود. به دنبال آن نوع ارزشیابی هستیم که به هر دانش‌آموز به دیده‌ی حرمت نگاه کند، توانایی‌ها و موهبت‌های طبیعی؛ الهی و انسانی شناخته شود و بازخوردهای مثبت و رشد دهنده دریافت کند و هر لحظه و هر روزِ او بهتر از روز قبل گردد.

فهرست:

• عنوان
• نامه يك پدر به دنيا
• مقدمه
• یک داستان
• آموزش و پرورش خوب و پویا
• چگونه می‌توانیم لذّت یادگیری را در فرزندانمان ایجاد کنیم؟
• معنای ارزشیابی چیست؟
• ارزشیابی چند نوع است؟
• ارزشیابی توصیفی چيست؟
• چرا باید ارزشیابی توصیفی جایگزین ارزشیابی کمّی یا نمره‌ای گردد؟
• وضعيت ارزشيابي توصيفي در دنيا و ايران
• هدف ارزشیابی توصیفی چیست؟
• ديگر اهداف مهم ارزشيابي توصيفي
• آرامش خاطر بچّه ها
• ویژگی‌های ارزش یابی مؤثر کدام است؟
• ویژگی‌های ارزشیابی توصیفی کدام است؟
• معلّم چگونه بدون نمره، فعاليت‌هاي دانش‌آموزان را ارزيابي مي‌كند؟
• ابزارهاي ارزشيابي توصيفي
• تكاليف درسي
• آزمون هاي مداد- كاغذي
• آزمون هاي عملكردي
• آزمون هاي شفاهي
• پروژه
• ثبت مشاهدات
• چك ليست
• مقايس درجه بندي
• واقعه نگاري
• پوشه كار
• محتويات پوشه كار
• كارنامه
• بازخورد چيست؟
• بازخورد معلّم به دانش آموز
• چند نكته از آئين نامه ارزشيابي كيفي توصيفي
• چند پيشنهاد جهت ايجاد انگيزه در بچّه ها
• به چه دليل علاقمندي دانش آموزان به تحصيل كم مي‌شود؟
• چگونه مي توان شدّت استرس را در كودكان كم كرد؟
• روش هاي كاهش اضطراب جدايي
• چگونه مغز بچّه ها كارآمدتر مي‌شود؟
• توصيه‌هاي تاكيدي ما به شما والدين محترم
• منابع