پرورش کودک دوزبانه؛ چرا و چگونه؟

“هدیه دادن زبانی دیگر به فرزندتان چیزی است که او در سراسر زندگی آن را به همراه خواهد داشت  در واقع سرمایه ای است که برای آینده اش به او می دهید و فرزند شما برای این هدیه بی نظیر همیشه قدردان شما خواهد بود“

پرورش کودک دوزبانه چه فوایدی دارد؟ 

مزایای فراشناختی، علمی و اجتماعی یادگیری زبان های خارجی بسیاری از والدین را تشویق کرده است که در راه دوزبانه شدن کودکان خود قدم بردارند. البته این تلاش ساده نیست. درست است که کودک نوپا توانایی یادگیری بالایی دارد اما این امر به والدین بستگی دارد که از زمان منحصر به فرد زندگی کودک خود ( تا قبل از 7 سالگی ) استفاده کنند و یک تلاش آگاهانه را برای کمک به کودک خود به کار بگیرند.  مزایای یک کودک دو زبانه عبارتند از:

• انعطاف پذیری و پذیرش
• فرصت های شغلی آینده
• ایجاد زمینه ای قوی در یادگیری زبان های بیشتر در آینده
• ایجاد یک فرهنگ تربیتی متنوع تر در کودک
• افزایش توانایی تمرکز

  زمان طلایی زندگی کودک تا قبل از 7 ساگی می باشد که والدین می توانند با یک تلاش آگاهانه از این زمان منحصر به فرد برای دوزبانه شدن فرزند خود استفاده کنند.  

تحقیقات جدید و رد دیدگاههای سنتی

با مزیت هایی که ذکر شد، آیا هیچ دلیلی دیگری می بینید که کودک خود را دو زبانه نکنید؟ بزرگترین استدلال و مقاومتی که والدین در این امر نشان می دهند این است که آنها فکر می کنند یادگیری زبان دوم برای کودک باعث تاخیر در یادگیری او می شود. اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که این استدلال اشتباه است.
مطالعه ای در سال 2016 بر روی حدود 70 کودک در سنگاپور انجام شد و نشان داد که یادگیری دو زبان از ابتدا، هیچ خللی در رشد و یادگیری کودک ایجاد نمی کند بلکه برعکس توانایی زبانی کودک را افزایش می دهد. این تحقیق توسط دانشیار لره سینگ استاد روانشناسی دانشگاه ملی سنگاپور انجام شد . در این پژوهش کودکان در معرض یادگیری زبان ماندارین ( زبان بیشتر مردم سنگاپور) و انگلیسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که یادگیری دو زبان  از ابتدا کمک می کند تا کودکان سریعتر به قوانین هر زبان مسلط شوند. در واقع یادگیری زبان انگلیسی و ماندارین به صورت همزمان ،یادگیری زبان ماندارین را سرعت بخشیده بود. نتایج این مطالعه در Frontiers in Psycholog منتشر شده است.

متن اصلی مقاله دانشگاه ملی سنگاپور
 

مطالعه ای در سال 2016 بر روی حدود 70 کودک در سنگاپور انجام شد و نشان داد که یادگیری دو زبان از ابتدا، هیچ خللی در رشد و یادگیری کودک ایجاد نمی کند بلکه برعکس توانایی زبانی کودک را افزایش می دهد.

 
روش های پرورش کودک دوزبانه

با مباحثی که مطرح شد والدین ممکن است بپرسند : «بهترین راه تربیت یک کودک دو زبانه چیست؟» در این یادداشت روش هایی که میتواند به والدین در پرورش کودک دوزبانه کمک کند ارائه خواهد شد.

یک نفر یک زبان ( روش opol )

روش یک نفر، یک زبان، به این معنی است که هر یک از والدین با یک زبان با کودک صحبت می کنند. به این معنی که مثلا مادر ترکی و پدر انگلیسی با کودک صحبت می کنند.

حتی ممکن است والدین در کشوری زندگی کنند که زبان اکثریت آن غیر  از زبان والدین است که این مسئله باعث می شود کودک در مدرسه زبان سوم را نیز فرا بگیرد. مثلا مادر با کودک ترکی صحبت می کند، پدر انگلیسی و خانواده در ژاپن زندگی می کنند که در نتیجه کودک هم ترکی را یاد میگیرد هم انگلیسی و هم ژاپنی را.

روش « یک نفر، یک زبان» اغلب به عنوان بهترین روش برای پرورش کودک دوزبانه در نظر گرفته می شود، زیرا اعتقاد بر این است که این امر منجر به اختلاط کمتر می شود. همچنین تضمین می کند که کودک به طور منظم با هر دو زبان آشنا باشد. در این روش پدر و مادر برای جلوگیری از اختلاط زبانی باید بسیار متعهدانه عمل کنند.

 
 
روش یک نفر، یک زبان، به این معنی است که هر یک از والدین با یک زبان با کودک صحبت می کنند. به این معنی که مثلا مادر ترکی و پدر انگلیسی با کودک صحبت می کنند.

 
زبان اقلیت در خانه ( روشML @ H )

یکی از روش هایی که فراگیری زبان دوم برای کودک را آسان می کند استفاده از روش ML @ H یا به اصلاح کامل”Language Minority Home” می باشد. در این روش کودک در خانه زبان مادری را فرا میگیرد و در بیرون از خانه زبان دوم را. مثلا در خانواده ای والدین از زبان کردی استفاده می کنند ( زبان اقلیت) اما در کشور ترکیه زندگی می کنند ( زبان اکثریت ) در نتیجه کودک می آموزد که در خانه کردی صحبت کند و در بیرون از خانه ترکی.

در این روش خانه تبدیل به سوئیچ زبانی برای کودک می شود و به صورت ناخودآگاه یک چهارچوب زبانی برای کودک شکل می گیرد.نکته مهم در این روش این است که کودک می بایست هم زمان در معرض کردی و فارسی باشد.

سفر به خارج از کشور و استفاده از روشML @ H

برای استفاده از این روش یک از کارهای حرفه ای والدین سفر به خارج از کشور می باشد. با سفر به خارج کودک در کنار آشنایی با یک فرهنگ جدید در کنار زبان مادری، زبان اکثریت آن کشور را نیز فرا می گیرداین کودکان گاهی اوقات بچه های فرهنگ سوم نامیده می شوند و زمانی که بزرگ می شوند نسبت به بقیه ایده های تحصیل و کار در خارج از کشور را بیشتر در سر می پرورانند.
 
در روش ML @ H کودک در خانه زبان مادری را فرا میگیرد و در بیرون از خانه زبان دوم را

 
زمان و مکان ( روشT & P)

روش زمان و مکان معمولا در مدارس و مهدهای دو زبانه استفاده می شود.  به این معنی که در صبح در مهد فارسی صحبت می شود اما بعد از ظهر همه انگلیسی صحبت می کنند و یا 3 روز در هفته فارسی و 3 روز انگلیسی.

خانواده ها می توانند این رویکرد را به همان اندازه که برای آنها مناسب است، تنظیم کنند و حتی می توانند یک رویکرد فصلی داشته باشند. 
 پرورش کودک دوزبانه با کارتون:

روش هایی که مطرح شد همه برای دوزبانه شدن کودک می باشد اما یکی از روش های ساده، ارزان و در عین حال بسیار کاربردی پرورش کودک دوزبانه با کارتون است. در این روش کودک به مدت 25 ساعت در هفته بدون کمک والدین ( از نظر زبانی) در معرض انیمیشن هایی که همه به یک زبان هستند قرار می گیرد ( یادگیری بر اساس مشاهده) و در بیشتر موارد بعد از حدود 2 تا 3 سال به جمله بندی کامل و درک زبان دوم می رسد.

برای آشنایی بیشتر با این روش مقاله زیر را بخوانید:

کارتون ها چگونه می توانند در آموزش زبان به کودکان مفید باشند؟