کتاب راهنمای تدوین برنامه سالانه مدرسه

مختصری از کتاب:

امروزه واژه برنامه ریزی برای فعالیت های مختلف انسان به کار می رود و می توان مدعی شد که هیچ جامعه ای بدون برنامه ریزی، نخواهد توانست پاسخگوی نیازهای مختلف افراد باشد. برنامه ریزی در زندگی امروزی، در تمام سازمان ها و تشکیلات، جایگاه و مفهوم خود را به دست آورده و تصمیمات بر اساس طرح ها و برنامه های از پیش اندیشیده شده، اتخاذ می گردد. شاید در گذشته، بدون برنامه ریزی و دوراندیشی، رسیدن به مطلوبات امکان پذیر بود، امّا امروزه زندگی مدرن این امکان را نمی دهد، چرا که جوامع مدرن از نظر تکنیکی، اجتماعی و اقتصادی بسیار پیچیده تر از قبل شده اند. قرن ها قبل، زمانی که آموزش چیزی جز تکرار ساده تعدادی قواعد شناخته شده برای همه افراد نبود این کار بدون پیش اندیشی نیز امکان پذیر بود. اما امروزه بدون برنامه ریزی آگاهانه، دست یابی به آموزش و پرورشی موفّق امکان پذیر نیست.

برنامه ریزی عبارت است از تهیه و توزیع و تخصیص عوامل و وسایل محدود برای رسیدن به هدف های مطلوب در حداقل زمان و با حداقل هزینه ممکن و به عبارتی دیگر برنامه ریزی یعنی تعیین فعالیت های اثر بخش در جهت تحقق اهداف به بهترین شکل ممکن.

برنامه ریزی از وظایف بسیار مهم مدیران است و با سایر وظایف آنها ارتباطی تنگاتنگ دارد. اگر نگرش مبتنی بر برنامه ریزی در سراسر زندگی فردی و شغلی تسری یابد، نوعی تعهد به عمل بر مبنای تعقل و تفکر آینده نگر و عزم راسخ بر استمرار آن ایجاد می شود. به نوعی، تحقق اهداف فردی و سازمانی، مستلزم برنامه ریزی است. نیاز به برنامه ریزی از آن جا است که همه سازمان ها با فعالیت در محیطی پویا، مترصد آن هستند که منابع محدودشان را برای رفع نیازهای متنوع و فزاینده خود صرف نمایند و این پویایی محیط و وجود تلاطم و عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی، بر ضرورت انکار ناپذیر برنامه ریزی می افزاید.

برنامه ریزی در آموزش و پرورش شامل شناخت امکانات و منابع انسانی و غیر انسانی موجود، تعیین و تعریف اهداف و مشخص کردن مراتب و درجه بندی آن ها، بررسی و پیش بینی منابع و امکاناتی که به تحقق اهداف کمک می کند. تشخیص و تعیین فعالیت ها و اقدامات لازم برای رسیدن به اهداف، تعیین خط مشی ها و روش های عملیاتی و تعینی شاخص های ارزیابی میزان تحقق اهداف و ... است.

برنامه ریزی در مدرسه منجر به جهت دهی به کار معلّمان و مدیران بر اساس چشم انداز موجود، عطف توجّه بیشتر معلّمان و مدیران برای وصول به اهداف، پرهیز از فعالیت های تکراری و روزمره، ایجاد هماهنگی و همکاری بیشتر بین افراد و شفاف سازی فعالیت هایی برای تسهیل و تسریع فعالیت های آموزشی و پرورشی خواهد شد.

علی رغم تأکید زیاد نسبت به اهمیت برنامه ریزی و وجود متون علمی متعدد در این زمینه، در حوزه تدوین برنامه برای مدرسه به صورتی که بتوان به صورت عملی آن را مورد استفاده قرار داد کمتر مطلبی به چشم می خورد. این کتاب با هدف توانمندسازی مدیران و سایر کارکنان مدرسه در تدوین برنامه سالانه نگاشته شده و سعی گردیده به صورت شفاف و واضح و با مثال های مختلف توضیح داده شود . 

فهرست:

 مقدمه
فصل اول
چشم انداز
مأموریت
ارزش ها
باورها
اهداف
انواع اهداف
ویژگی های اهداف با کیفیت
راهبرد(استراتژی)
قوت ها/ضعف ها/فرصت ها/تهدیدها
برنامه ریزی
برنامه سالانه
روش بارش فکری
چند نمونه چشم انداز در مدرسه
چند نمونه مأموریت در مدرسه
چند نمونه ارزش در مدرسه
چند نمونه باورها در مدرسه
چند نمونه اهداف خرد وکلان در مدرسه
نمونه هایی از راهبرد
نمونه قوت های مدرسه
نمونه ضعف های مدرسه
نمونه هایی از فرصت ها
نمونه هایی از تهدیدها
چند نمونه شاخص ارزیابی از برنامه اجرایی
فصل دوم (راهنمای تدوین برنامه سالانه)
فصل سوم (یک نمونه کامل از دفتر برنامه سالانه)
فصل چهارم (تقویم اجرایی)
منابع
دیگر تالیفات